Focus op de essentie
Lezers van De Volkskrant kunnen zich geregeld verheugen op door de fotograaf Hans Aarsman uitgezochte foto's, die groot afgedrukt over twee pagina's door hem worden 'gelezen'. Hij wijst de lezers op opmerkelijke details, die het verhaal achter de foto onthullen of verbijzonderen. Steeds kom je als lezer tot de slotsom dat je te vaak geneigd bent slordig te kijken naar de nieuwsfoto's, te oppervlakkig en te gehaast. Wat Aarsman aanwijst, ontgaat je te makkelijk.
Het is overigens niet zo dat de maker van de nieuwsfoto al deze door Aarsman gesignaleerde details bewust in zijn plaatje heeft 'gelegd'. Wat zijn of haar ogen hebben gezien bij het nemen van de foto, is een interpretatie van wat er is. Onbewust negeert de geest namelijk bepaalde elementen in wat je waarneemt. Een camera kijkt echter anders. Die neemt alles mee in de registratie. Daardoor zie je pas achteraf op de foto wat je met eigen ogen niet zag.
Nieuwsfoto's moeten zoveel mogelijk registreren, elk detail kan nieuwswaarde hebben. In de portretfotografie ligt dat anders. Je eigenlijke onderwerp (de geportretteerde) moet namelijk met overvloedige elementen de concurrentie aangaan. In portretfoto’s met teveel onnodige details vindt het oog geen rustpunt, dat doet het model tekort. Portretfoto’s moeten één duidelijk hoofdonderwerp hebben: de geportretteerde.Om die reden zou je selectief moeten zijn bij het bepalen welke elementen in de (portret)foto een plek krijgen (en vooral welke niet). Focus je op de essentie en haal bijvoorbeeld te kleurrijke elementen weg uit de achtergrond, ook al weet je die onscherp te maken door een klein diafragmagetal te kiezen. Probeer onnodige elementen in beeld te voorkomen door dichter naar je onderwerp te gaan of op je onderwerp in te zoomen. De omgeving valt dan al voor een groot stuk weg (bovendien wordt de dieptescherpte kleiner, waardoor de achtergrond ook minder zichtbaar wordt). In module 1 van de cursus Indringend fotograferen zal de betekenis van scherp en onscherp in het portret uitgebreid aan de orde zijn: het loont de scherptedieptewerking goed te leren beheersen. En daarbij inzicht te hebben in de eigenschappen van diverse objectieven en uitwerking van diafragmagetallen.
